Tài liệu Y học

Thư viện tài liệu học tập Y học

Lọc nâng cao

Chuyên ngành

Tiếng Việt

Sự phối hợp tạo ra khi cơ vận động

Chuyên ngành: Vật lý trị liệu, Phục hồi chức năng

Đối với bộ phận thân thể nào đó, sự phối hợp này có thể tạo ra việc giữ vững hay ổn định thân thể, chứ không chỉ là sự chuyển động của bộ phận đó. Có tài liệu gọi điều này là sắp xếp các cơ.

Cơ được sắp xếp xung quanh khung xương để tạo nên nhiều cử động khác nhau. Có 2 loại chính là sắp xếp đối kháng (antagonist) và sắp xếp hỗ trợ (synergistic).

Cơ đối kháng Antagonistic Muscles

Ví dụ cơ nhị đầu cánh tay là cơ vùng cánh tay trước, nguyên ủy ở xương bả vai và bám tận ở xương quay. Khi cơ nhị đầu co, nó gấp cẳng tay, uốn cong khuỷu tay. Nhắc lại một lần nữa là khi cơ co, nó sẽ ngắn lại và kéo, nó không thể đẩy bởi vì khi giãn nó không có lực. Do đó cơ nhị đầu chỉ làm cong khuỷu chứ không thể duỗi nó ra được. Các cơ khác mới có thể làm được. Cơ tam đầu thì nằm ở vùng cánh tay sau, nguyên ủy ở xương bả vai và xương cánh tay, bám tận ở xương trụ. Khi cơ tam đầu co lại nó làm duỗi cẳng tay và căng khuỷu tay.

Chú ý hình thức di chuyển của cánh tay ở vai. Ví dụ, dạng cánh tay (abducting- laterally raising) là chức năng của cơ delta. Khép cánh tay là chức năng của cơ ngực lớn và cơ lưng rộng. Gấp cánh tay (ngang qua ngực) là chức năng cơ ngực lớn, và duỗi cánh tay (sau lưng) là chức năng cơ lưng rộng.

Nếu không có cơ đối kháng thì nhiều hoạt động sẽ không thực hiện được.

Bạn có thể quen thuộc với các bài tập về tầm vận động (hoặc ROM), thường được đề nghị cho những bệnh nhân bị giới hạn ở giường. Các bài tập như vậy được thiết kế để căng và co các cơ đối kháng của khớp để bảo vệ chức năng cơ và cử động khớp.

Cơ hiệp lực Synergistic Muscles

Cơ hiệp lực (còn gọi là cơ đồng vận) là những cơ có cùng chức năng, hoặc phối hợp để thực hiện 1 chức năng cụ thể. Cơ nhị đầu, cơ cánh tay, cơ cánh tay quay đều thực hiện chức năng gấp cẳng tay. Bạn tự hỏi tại sao chúng ta cần 3 cơ để thực hiện cùng 1 chức năng, và câu trả lời nằm ở cử động của bàn tay. Nếu bàn tay ngửa, cơ nhị đầu sẽ làm việc nhiều hơn để gấp. Nếu đưa ngón cái lên, thì cơ cánh tay quay sẽ làm việc nhiều hơn. Tương tự, nếu úp bàn tay thì cơ cánh tay làm việc nhiều hơn. Nếu bạn đã từng hít xà đơn thì bạn sẽ thấy dễ dàng hơn nhiều nếu xoay lòng bàn tay về phía bạn hơn là xoay ra ngoài bởi vì lòng bàn tay ngửa thì cơ nhị đầu gấp, mà cơ nhị đầu thì to hơn và mạnh hơn cơ cánh tay.

Cơ có thể được gọi là cơ hỗ trợ nếu nó giúp duy trì khớp làm cho cử động thêm chắc chắn hơn. Khi bạn uống 1 ly nước, cơ nhị đầu sẽ co vì lòng bàn tay bạn ngửa, cùng thời điểm đó các cơ vùng vai sẽ co để duy trì khớp cố định giúp ta uống nước dễ dàng.

Nguồn: Anatomy & physiology for speech, language, and hearing-Drumright, David G._ Hudock, Daniel J._ Seikel, John A-Plural Publishing (2021)