Lọc nâng cao 
Tiếng Việt
KỸ THUẬT CAN THIỆP PHCN BẰNG NẸP CỘT SỐNG CỔ (số 129)
-
ĐẠI CƯƠNG
Nẹp cột sống cổ là một loại dụng cụ phục hồi chức năng dùng điều trị, can thiệp phục hồi chức năng nhằm kiểm soát ngoài phần cổ, ôm đỡ phần cằm, đầu và phần ngực phía trước và bả vai phía sau.
Nẹp cột sống cổ thường được làm chủ yếu từ nhựa, nhựa nhiệt thấp hoặc một số vật liệu phụ kiện khác như kim loại…
Nẹp cột sống cổ có chức năng:
– Giữ ổn định, cố định được tư thế cổ vùng đốt sống cổ.
– Nâng đỡ các cơ, nhóm cơ bị yếu do các vấn đề thần kinh cơ, hoặc mất cân bằng giữa các nhóm cơ vùng cổ.
– Kéo giãn, giảm chịu lực, giảm đau, cố định các xương, khớp bị tổn thương trong quá trình hồi phục.
– Hạn chế chuyển động gấp, duỗi, xoay và nghiêng sang bên.
-
CHỈ ĐỊNH
Nẹp cột sống cổ dùng điều trị cho các trường hợp:
– Chấn thương cột sống cổ
– Tổn thương thần kinh cơ vùng cổ
– Sau phẫu thuật vùng cổ
– Thoái hóa cột sống cổ
– Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
– Trượt đốt sống cổ
– Một số tổn thương não gây mất kiểm soát cơ vùng cổ
-
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
– Chèn ép, bít tắc đường hô hấp trên
– Phần mềm vùng cổ phù nề, sưng, nóng, đỏ, đau
– Bệnh nhân không hợp tác dẫn đến nguy hiểm khi sử dụng
– Dị ứng nguyên vật liệu
4.THẬN TRỌNG
Không có
-
CHUẨN BỊ
5.1. Người thực hiện
a) Nhân lực trực tiếp
– 01 Bác sĩ phục hồi chức năng
– 01 Kỹ thuật viên Phục hồi chức năng
– 02 Kỹ thuật viên chỉnh hình
b) Nhân lực hỗ trợ: không có
5.2. Thuốc: không có
5.3. Vật tư
– Găng tay
– Mũ giấy
– Khẩu trang y tế
– Cồn sát khuẩn hoặc dung dịch khử khuẩn tay chứa cồn
– Nhựa tấm, da, vải, carbon, khớp gối cơ học, dây đai, đinh tán, nhám dính, băng bột thạch cao, bột thạch cao
– Những phụ gia và vật tư tiêu hao khác
– Khăn lau tay
5.4. Trang thiết bị
– Máy móc và dụng cụ chuyên dụng như:
– Máy mài, máy khoan
– Hệ thống máy hút chân không, hệ thống máy hút bụi
– Lò nung nhựa
– Máy khác như máy may, máy dóng,…
– Dụng cụ cầm tay chuyên dụng:
– Máy khoan cầm tay, máy cưa lọng, máy khò
– Dụng cụ cầm tay khác như máy thổi hơi nóng cầm tay, dũa, kìm…
5.5. Người bệnh
Giải thích, hướng dẫn cho người bệnh sẵn sàng hợp tác điều trị và hoàn thành thủ tục trước khi thực hiện
5.6. Hồ sơ bệnh án
Hồ sơ, bệnh án đầy đủ, có chẩn đoán, chỉ định rõ ràng
5.7. Thời gian thực hiện kỹ thuật: 8-10 giờ
5.8. Địa điểm thực hiện: Đơn vị xưởng chỉnh hình phục hồi chức năng
5.9. Kiểm tra hồ sơ:
– Kiểm tra người bệnh: Đánh giá tính chính xác của người bệnh: đúng người bệnh, đúng chẩn đoán, đúng vị trí cần thực hiện kỹ thuật…
-
TIẾN HÀNH QUY TRÌNH KỸ THUẬT
6.1. LÀM NẸP CỘT SỐNG CỔ
Bước 1. Thăm khám, lượng giá và tư vấn cho bệnh nhân
– Lượng giá các yếu tố như: bậc cơ, tầm vận động khớp, thần kinh, môi trường sống và làm việc, …
– Xác định mục đích, tiêu chí trợ giúp của nẹp cột sống cổ.
– Thiết kế của nẹp cột sống cổ phù hợp với chỉ định, mục đích và yêu cầu sử dụng cho từng trường hợp cụ thể.
Bước 2. Bó bột tạo khuôn
– Đánh dấu các điểm mốc xương quai xanh và xương bả vai, ghi lại kích thước và số đo trên bệnh nhân trước khi bó.
– Bó bột trên bệnh nhân để lấy khuôn mẫu phần chi thể cần hỗ trợ của nẹp.
Bước 3. Tạo cốt dương
– Đánh dấu lại các điểm mốc, hàn kín cốt và gia cố bằng băng bột trước khi đổ bột. Cách ly cốt bột bằng nước xà phòng.
– Pha bột và đổ bột theo tỉ lệ.
Bước 4. Sửa chỉnh cốt dương
– Gỡ bỏ băng bột khỏi cốt dương, đánh dấu lại các điểm mốc.
– Sửa chỉnh cốt dương: dóng dựng và lấy đường dóng cho cốt bột dương, chỉnh sửa cốt theo bệnh nhân (phụ thuộc vào từng bệnh nhân trên từng trường hợp cụ thể).
Bước 5. Hút nhựa
– Bọc xốp mềm lên toàn bộ cốt bột, đi tất
– Cắt nhựa theo chu vi dài rộng
– Hút nhựa một nửa phía trước sau đó cắt mài và hút tiếp nửa còn lại.
Bước 6. Cắt nhựa khỏi cốt bột
– Vẽ và xác định đường cắt giao nhau giữa hai nửa.
– Cắt nhựa khỏi cốt dương bằng cưa rung.
Bước 7. Chuẩn bị cho thử nẹp trên người bệnh
– Thử nẹp trên người bệnh.
– Vẽ các đường cắt chuẩn đường viền.
– Quan sát và kiểm tra nẹp trên bệnh nhân trước, trong và sau khi đi nẹp tối thiểu 20 phút.
– Sửa chỉnh nếu cần thiết trước khi hoàn thiện nẹp (kiểm tra đường cắt, điểm tỳ đè…).
– Mở cửa sổ ở hầu để dễ dàng cho việc thở và ăn uống.
Bước 8. Hoàn thiện nẹp
– Cắt, mài, đánh bóng và loe đường viền nẹp.
– May dây khóa, tán dây khóa, dán đệm xốp cho khóa, khoan lỗ thoáng nẹp.
– Thử nẹp lần hai (lần cuối), đánh giá hiệu quả và chức năng của nẹp, hướng dẫn người bệnh cách sử dụng và bảo quản nẹp.
6.2. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG NẸP CỘT SỐNG CỔ
Hướng dẫn người bệnh thực hiện đeo nẹp với:
+ Giữ cổ ở tư thế dựng thẳng
+ Không tì đè quá mức lên vùng cằm
+ Hạn chế vận động vùng cổ
+ Giảm được lực tì đè lên đốt sống cổ
-
THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
* Theo dõi người bệnh trong quá trình làm nẹp
* Tái khám
– Định kỳ 3-6 tháng/lần
– Đánh giá kết quả sử dụng của nẹp với tiêu chí và yêu cầu đặt ra ban đầu cho người bệnh
– Đánh giá mức độ hài lòng của người bệnh với nẹp được cung cấp
– Kiểm tra độ vừa vặn của nẹp
– Kiểm tra tình trạng nẹp nếu dây đai, khóa, đệm lót hỏng do quá trình sử dụng: thay dây đai, khóa, đệm lót, sửa chỉnh cho vừa vặn, phù hợp
* Chỉ định làm mới trong các trường hợp sau:
+ Hết thời gian sử dụng của nguyên vật liệu
+ Thay đổi thiết kế để phù hợp với tiến trình điều trị, phục hồi chức năng của người bệnh
+ Thay đổi thiết kế để phù hợp với thay đổi về thể chất của người bệnh
* Tai biến và xử trí
– Tổn thương da bệnh nhân trong quá trình bó bột và tháo khuôn bột: xử trí tùy theo mức độ tổn thương của người bệnh.
– Đau hoặc trầy da, da đổi màu, chai do tỳ đè quá mức tại các điểm cần nắn chỉnh và điểm chịu lực do quá trình sử dụng nẹp: điều chỉnh, thay thế, thay đổi hoặc làm mới nhằm đảm bảo duy trì tốt chức năng hỗ trợ của nẹp.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Chapter 1 – Atlas of Limb Prosthetics: Surgical, Prosthetic, and Rehabilitation Principles
- Atlas of Amputations and Limb Deficiencies, Fourth Edition
- SirindhornSchool of Prosthetics & OrthoticsFaculty of Medicine SirirajHospital, MahidolUniversity – Manual 2010.
- WHO standards for prosthetics and orthotics, 2017 (ISBN 978-92-4-151248-0).
