Bắt chước ở trẻ nhỏ và trẻ mẫu giáo sớm – Chương 5

Tham khảo chương 1, chương 2, chương 3, chương 4

Chương 5 Sự bắt chước và Tính khí ở thời kỳ đầu đời

Tóm tắt: Dựa trên hai nghiên cứu, các mối liên kết giữa sự bắt chước và tính khí được thảo luận. Tóm lại, chúng tôi đã tìm thấy một số mối liên kết, nhưng yếu, giữa tính khí và sự bắt chước trong 3 tháng đầu đời, nhưng có những mối liên kết không nhất quán và đa dạng khi nghiên cứu tính khí và sự bắt chước từ 9 đến 36 tháng.

…các xu hướng bắt chước ở trẻ em và tính khí của chúng ảnh hưởng đến những gì sẽ được xử lý và cách nó sẽ được xử lý…. trẻ em là những người xử lý rất chọn lọc các tương tác mà chúng tham gia (Nelson và cộng sự, 1989, trang 309).

Một Điểm Bắt Đầu Tính Cá Nhân

Tôi ước gì mình không phải viết chương này về bắt chước và tính khí. Tại sao? Có hai lý do. Lý do đầu tiên liên quan đến việc bộ dữ liệu của tôi đã cũ và tôi đã không thành công hoàn toàn trong việc khôi phục tất cả các tệp cần thiết. Chỉ cần cố gắng tìm một máy tính đọc đĩa mềm (nếu bạn thậm chí có thể tìm thấy các đĩa đó) và có một chương trình có thể chuyển đổi các tệp StatView cũ sang định dạng sử dụng được của ngày hôm nay. Tôi không thành công lắm. Vì vậy, ở một mức độ lớn, tôi phải dựa vào các ghi chú cũ và các tóm tắt đã được công bố trong một số chương của mình. Lý do thứ hai còn gây thất vọng hơn và khiến tôi gần như thấy xấu hổ. Trong mục tiêu trình bày các phát hiện từ luận văn của mình nhằm cập nhật và mở rộng một số kết quả về bắt chước và tính khí mà tôi đã đề cập sơ qua trước đây, tôi nhận ra một sai lầm trong luận án của mình! Một tương quan được mô tả là gần như đáng kể thì, khi tôi xem lại với một bảng giá trị quan trọng, có thể lại là đáng kể. Làm thế nào mà tôi – hoặc nhóm của tôi – đã bỏ lỡ điều này?

Lỗi xấu hổ này không làm cho những gì tôi đã viết trước đây trở nên lỗi thời. Nhưng nó làm phức tạp bức tranh, và nó không làm cho việc viết chương này trở nên dễ dàng hơn. Nhưng một khía cạnh của những gì tôi đã viết trước đây là sai và phải được sửa chữa. Trong nhiều năm, tôi đã nhiều lần tuyên bố rằng tôi không tìm thấy bất kỳ dấu hiệu nào về mối quan hệ giữa tính khí và sự bắt chước từ khi sinh ra (đọc: trong giai đoạn chu sinh) khi thực tế có ít nhất một sự liên kết như vậy. Sẽ có thêm thông tin một chút sau trong chương này. Bây giờ hãy bình tĩnh lại và tập trung vào tính khí và những nghiên cứu mà tôi đã tham gia.

Tại sao lại là Tính khí?

Nghiên cứu về tính khí có nguồn gốc từ thực hành nhi khoa (Thomas và cộng sự, 1963), và qua nhiều năm, đã chiếm vị trí trung tâm trong tâm lý học phát triển. Một mục tiêu chính của các truyền thống khác nhau trong nghiên cứu tính khí là tìm ra các chiều hướng, mô tả sự biến đổi giữa các cá thể trong hành vi ở các hoàn cảnh sống khác nhau. Thomas và Chess (1977), chẳng hạn, đã lập luận cho một mô hình sinh xã hội hoặc tương tác, trong đó tính khí tương tác với các biến môi trường để định hình và điều chỉnh hành vi. Các nhà nghiên cứu đầu tiên khác (ví dụ, Buss & Plomin, 1984; Rothbart, 1981) đã định nghĩa tính khí là những khác biệt cá nhân dựa trên cấu trúc, tương đối nhất quán qua các tình huống và theo thời gian, mặc dù họ không phủ nhận khả năng rằng cách mà tính khí diễn ra hoặc trở thành hiện hữu cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các trải nghiệm tâm lý xã hội trong quá trình phát triển. Rothbart (1981, tr. 569) đặc biệt chú trọng đến “các khác biệt cá nhân trong khả năng phản ứng và tự điều chỉnh”, trong khi Buss và Plomin (1984) đã xác định bốn chiều hướng tính khí: Tính cảm xúc, Tính hoạt động, Tính xã hội và Tính bốc đồng, trở thành cơ sở cho bảng hỏi tính khí của họ (EASI). Những định nghĩa ban đầu về tính khí này phù hợp tốt với một mô tả hiện đại hơn: “tính khí là một tập hợp các đặc điểm dựa trên sinh học, khác nhau về cá nhân và ảnh hưởng đến trải nghiệm của các sự kiện và điều chỉnh cảm xúc” (Gartstein và cộng sự, 2020, tr. 334).

Cho đến nay, vẫn còn rất ít báo cáo điều tra về tính ổn định ngắn hạn hoặc dài hạn trong tính khí từ khi mới sinh. Chẳng hạn, Wachs và các cộng sự (2004) đã phát hiện ra sự ổn định ngắn hạn khiêm tốn giữa tính khí được đo tại bệnh viện vào ngày thứ 2 và tại nhà của trẻ sơ sinh vài ngày sau đó. Họ cũng phát hiện ra rằng bối cảnh ảnh hưởng đến việc đánh giá tính khí; trẻ sơ sinh có xu hướng kích động hơn trong môi trường bệnh viện. So với đó, Worobey và Blajda (1989) phát hiện ra sự ổn định trong tính khí từ 2 tuần đến 2 tháng và từ 2 đến 12 tháng, nhưng gần như không có mối liên hệ nào giữa 2 tuần và 12 tháng, sự kích động là trường hợp duy nhất ngoại lệ.

Tính khí luôn được xem như là ảnh hưởng sinh học tiên phát (đọc: di truyền) đến sự phát triển, ngay cả khi các yếu tố môi trường cũng được công nhận. Những tiến bộ trong di truyền học biểu sinh đã mang đến cho chúng ta một cái nhìn tốt hơn về cách mà các gen kiểm soát và cách mà các yếu tố môi trường có thể hoạt động như những yếu tố khởi động bật hoặc tắt một số gen nhất định. “Di truyền học biểu sinh cung cấp cơ chế phân tử về cách mà các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe cũng như bệnh tật sau này, bao gồm sự phát triển não bộ và tính khí từ sớm” (Gartstein & Skinner, 2018; tr. 1269).

Trong nhiều năm qua, nhiều nhà nghiên cứu đã giải thích những biến thể cá nhân trong xu hướng đáp ứng được quan sát thấy trong các nghiên cứu về bắt chước theo các yếu tố động lực (ví dụ: Kugiumutzakis, 1999; Masur, 1993; McCall và cộng sự, 1977; Meltzoff & Moore, 1992; Uzgiris, 1999). Trong một bài báo kinh điển, McCall và cộng sự (1977) lập luận rằng “các yếu tố nhận thức sẽ quyết định trẻ sơ sinh sẽ bắt chước điều gì, các yếu tố động lực sẽ chi phối liệu trẻ sơ sinh có bắt chước những hành vi này hay không” (trang 62). Hơn nữa, họ còn cho rằng cả yếu tố tính khí và yếu tố chú ý đều giải thích những phần quan trọng của sự biến đổi được tìm thấy trong xu hướng bắt chước của trẻ sơ sinh. Một quan điểm tương tự cũng được Ruff và Rothbart (1996) đề xuất, một quan điểm ngày càng được ủng hộ theo thời gian. Ví dụ, Zmyj và cộng sự (2017) phát hiện ra rằng sự chú ý được đo bằng cả bảng câu hỏi dành cho phụ huynh và tác vụ định hướng được xây dựng đặc biệt đều ảnh hưởng mạnh đến hiệu ứng bắt chước trì hoãn ở trẻ 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, mối quan hệ rõ ràng giữa các quá trình chú ý và bắt chước không phải lúc nào cũng được tìm thấy. Ví dụ, Kolling và cộng sự (2014) đã sử dụng phương pháp theo dõi mắt để nghiên cứu xem ánh mắt, như một đại diện cho sự chú ý có chọn lọc, có ảnh hưởng đến trí nhớ của trẻ 12 tháng tuổi trong một thí nghiệm bắt chước trì hoãn hay không. Hai loại nhiệm vụ được trình bày ở dạng 2D trên màn hình đã được sử dụng, được phân loại thành chức năng hoặc tùy ý. Trẻ em bắt chước một cách có chọn lọc, nhưng hiệu ứng của chúng không thể được giải thích bằng kiểu nhìn của chúng. Những phát hiện khác nhau từ hai nghiên cứu này (Kolling và cộng sự, 2014; Zmyj và cộng sự, 2017) có thể được giải thích bằng sự khác biệt về phương pháp luận (ví dụ: mô hình trực tiếp so với mô hình media và đo lường sự chú ý bằng bảng câu hỏi dành cho phụ huynh so với dữ liệu theo dõi mắt), nhưng chúng cũng khiến chúng ta tỉnh thức được thực tế là, các nghiên cứu có vẻ giống nhau trên thực tế có thể nghiên cứu các khía cạnh rất khác nhau của sự chú ý.

Tầm quan trọng của sự chú ý cũng được nhấn mạnh bởi một nhóm nghiên cứu của Dixon và các cộng sự (2006, 2012) tập trung vào các yếu tố có thể can thiệp vào quá trình học tập. Điều liên quan nhất ở đây là những phát hiện kết hợp cho thấy sự tập trung chú ý hỗ trợ việc học ngay cả ở trẻ rất nhỏ bằng cách hoạt động như một lớp đệm chống lại sự phân tâm từ môi trường. Sự chú ý cũng dự đoán sự phát triển của khả năng kiểm soát có chủ đích: khả năng một người có thể bỏ qua một phản ứng chiếm ưu thế khi một phản ứng ít mạnh hơn nhưng hợp lý hơn (Gartstein và cộng sự, 2013). Do đó, “chức năng nhận thức của trẻ em tương tác với tính khí của chúng theo những cách phức tạp để thể hiện việc học” (Dixon và cộng sự, 2006, tr. 355).

Trong một bài đánh giá tập trung vào sự bắt chước và những khác biệt cá nhân, Fenstermacher và Saudino (2006) đã đề xuất rằng sự biến động thường được báo cáo trong các nghiên cứu về sự bắt chước gợi ý về ảnh hưởng di truyền trực tiếp đến xu hướng bắt chước của trẻ em. Họ cũng cung cấp bằng chứng về ảnh hưởng di truyền mạnh mẽ đến sự bắt chước trong một nghiên cứu cặp sinh đôi về sự bắt chước trì hoãn ở trẻ 2 tuổi (Fenstermacher & Saudino, 2007). Hơn nữa, alen ngắn của gen vận chuyển serotonin (5HTTLPR) được liên kết với nhạy cảm xã hội đã được liên hệ đến sự bắt chước như được báo cáo bởi Schroeder và cộng sự (2016). Họ phát hiện rằng trẻ em 2 tuổi mang alen ngắn thể hiện sự gia tăng bắt chước so với những bạn đồng trang lứa có alen dài. Một nghiên cứu riêng biệt dựa trên cùng một mẫu sinh đôi báo cáo rằng biến thể di truyền giải thích tới 30% biến thể quan sát được trong sự bắt chước, và các tác giả kết luận rằng “… hiệu ứng bắt chước chia sẻ một số ảnh hưởng di truyền cơ bản với khả năng tinh thần, cũng như các khía cạnh chú ý và xã hội của tính khí” (Fenstermacher & Saudino, 2016, tr. 557).

Nếu gen đóng góp ít nhất 30% biến thể trong việc bắt chước, như được chỉ ra bởi nghiên cứu của Fenstermacher và Saudino (2016), điều này có thể thể hiện ở những đặc điểm tính khí quan sát được từ khi còn bé. Điều này còn ngụ ý rằng sự biến đổi trong việc bắt chước quan sát ở giai đoạn đầu của trẻ sơ sinh có thể được giải thích một phần bởi những nét sinh học thay vì bởi những biến động trong sự chú ý, sự tỉnh táo hoặc các lỗi trong thí nghiệm mà thuộc về các yếu tố bối cảnh và môi trường. Ý tưởng này thực sự đã được đưa ra từ đầu những năm 1980 bởi Tiffany Field (1982) người cũng đã cung cấp bằng chứng đầu tiên về việc bắt chước cảm xúc ở trẻ sơ sinh. Các nghiên cứu của bà cho thấy rằng trẻ sơ sinh không chỉ bắt chước các cử chỉ không cảm xúc như thè lưỡi và há miệng mà còn cả các biểu cảm cảm xúc trên khuôn mặt như khuôn mặt vui, bất ngờ và buồn (Field và cộng sự, 1982). Field (1982) lập luận rằng sự biến đổi quan sát được trong hành vi sớm có thể một phần được giải thích bởi sự bộc lộ xã hội của một số trẻ em (ví dụ, những đứa trẻ thể hiện ra ngoài) trong khi những đứa trẻ khác khó khăn hơn trong việc gợi phản ứng (ví dụ, những đứa trẻ nội tâm). Bà cũng gợi ý rằng “những trẻ sơ sinh biểu đạt bắt đầu cuộc sống với lợi thế về việc nhạy cảm xã hội… điều này lại góp phần vào việc tạo ra các tương tác tốt hơn với cha mẹ của chúng” (Field, 1982, tr. 295). Điều này dẫn đến giả thuyết rằng một số trẻ em luôn là những người bắt chước tốt trong khi những trẻ em khác có sự biến động về khả năng bắt chước. Trong một nghiên cứu tiếp theo, Field và cộng sự (1986) đã nghiên cứu việc bắt chước khuôn mặt cảm xúc theo chiều dọc từ hai đến sáu tháng tuổi và phát hiện rằng một phần đáng kể trong mẫu của họ là những trẻ bắt chước tốt một cách nhất quán, chỉ ra rằng có sự ổn định theo thời gian trong việc bắt chước các biểu cảm khuôn mặt. Cụ thể hơn, họ báo cáo rằng “…có tới 40% trẻ sơ sinh là những người bắt chước tốt hoặc nhất quán, biểu đạt các biểu cảm có thể được đoán chính xác là sự bắt chước của mẫu trong suốt 6 tháng” (Field và cộng sự, 1986, tr. 421).

Sự bắt chước khuôn mặt và tính khí ở tháng thứ 3 của cuộc đời

Lấy cảm hứng từ những ý tưởng của Field, các phép đo tính khí đã được đưa vào luận văn của tôi (Heimann, 1988) và trong một nghiên cứu tiếp theo sau đó, mặc dù không có phát hiện nào liên quan đến tính khí được công bố trong các bài báo được đánh giá bởi đồng nghiệp, một cách chỉ ở các hội nghị và trong một số chương (ví dụ: Heimann, 1991, 1994, 2001, 2002). Cả hai nghiên cứu – tôi sẽ gọi chúng là mẫu 1 và 2 ở đây – đều là nghiên cứu theo chiều dọc, và cả hai nhóm trẻ em đều được phân tích về việc bắt chước vào giai đoạn đầu của thời kỳ sơ sinh (xem Chương 2 để có thêm thông tin về kết quả bắt chước ở sơ sinh). Ngoài ra, cả hai nghiên cứu đều sử dụng Bảng hỏi hành vi của trẻ sơ sinh Thụy Điển (BBQ) (Bohlin và cộng sự, 1981; Hagekull và cộng sự, 1980) đã được tiêu chuẩn hóa trên một mẫu lớn trẻ em Thụy Điển trong độ tuổi từ 3–10 tháng.

BBQ được lấy cảm hứng từ những phát hiện từ Nghiên cứu Dọc New York (NYLS, Thomas và cộng sự, 1963) và thang đo mà Carey (1970) sau này đã phát triển, Bảng hỏi Tính khí Trẻ sơ sinh. Hai phần ba số mục được lấy từ ITQ, trong khi phần còn lại được xây dựng từ các cuộc phỏng vấn với cha mẹ (Hagekull và cộng sự, 1980). Phiên bản cuối cùng, dựa trên phân tích yếu tố, chứa sáu thang phụ ghi lại nhiều hành vi đại diện cho các yếu tố tính khí được cho là xuất hiện sớm trong cuộc sống (Bohlin và cộng sự, 1981; Hagekull, 1985, 1994): Trầm/Năng động, Điều độ, Tiếp cận/Rút lui, Độ nhạy cảm giác, Chú ý và Khả năng quản lý (xem Bảng 5.1). Thang điểm cho mỗi mục bao gồm năm danh mục khác nhau với các định nghĩa bằng lời cho các lựa chọn cực đoan. BBQ đã được xác định có độ tin cậy và giá trị thỏa đáng (Hagekull & Bohlin, 1981; Hagekull và cộng sự, 1980).

Các phụ huynh đã điền vào bản khảo sát BBQ khi đứa trẻ 3 tháng tuổi, sử dụng thang điểm từ 1 đến 5 cho từng trong số 34 mục cấu thành bảng hỏi. Kết quả cho mỗi trong sáu thang đo sau đó được tóm tắt dưới dạng điểm trung bình cho mỗi thang đo. Lấy thang đo Trầm/Năng động làm ví dụ, điểm của một đứa trẻ được tính bằng cách cộng tổng điểm của mười mục được bao gồm trong thang đo đó và sau đó chia tổng đó cho 10. Dữ liệu cho hai mẫu được thu thập cách nhau gần một thập kỷ, nhưng điểm trung bình thu được cho sáu thang đo không khác nhau (xem Bảng 5.2).

Bảng 5.1 Bảng câu hỏi về hành vi trẻ sơ sinh (Baby Behavior Questionnaire BBQ): Mô tả ngắn gọn về các thang đo khác nhau và số lượng mục trong mỗi thang đo đó

Heimann (2001), Bảng 11.3, tr. 238; tái bản với sự cho phép.

Lưu ý. Được điều chỉnh từ Hagekull (1985) và Hagekull và cộng sự (1980)

Bảng 5.2 Điểm tính khí dựa theo BBQ cho hai mẫu trẻ nhỏ 3 tháng tuổi đã được quan sát trước đó về việc bắt chước sơ sinh

Mẫu 1 đã được mô tả trong Heimann (1988, 1991) và mẫu 2 trong Heimann (2001). Tuy nhiên, sự so sánh như được trình bày ở đây chưa từng được công bố trước đó.

Bắt chước sớm và tính khí: Mẫu 1

Vì lý do khám phá, tôi đã xây dựng ba loại chỉ số bắt chước khác nhau trong nghiên cứu trở thành luận án của tôi (Heimann, 1988). Tất cả chúng đều dựa trên ba cử chỉ được sử dụng trong nghiên cứu (mở miệng, đưa lưỡi ra ngoài và chu môi) với mục đích có được những chỉ số phản ánh các mẫu phản ứng cá nhân của trẻ em. Chỉ số 1 được mô tả là chỉ số nhạy cảm nhất trong ba chỉ số. Tôi dựa vào thực tế rằng việc so sánh được thực hiện riêng cho loại phản ứng phát ra (ví dụ, yếu, trung bình hoặc mạnh cho việc đưa lưỡi ra ngoài hoặc yếu và mạnh cho việc mở miệng như đã mô tả trong Heimann và cộng sự, 1989) ¹ và riêng cho phần đầu và phần hai của khoảng thời gian phản ứng kéo dài 1 phút. Một điểm số được trao cho mỗi lần một đứa trẻ được đánh giá là bắt chước. Ví dụ, một đứa trẻ tạo ra nhiều hành động đưa lưỡi ra ngoài yếu trong 30 giây đầu tiên của khoảng thời gian phản ứng sau khi thấy hành động đưa lưỡi ra ngoài được làm mẫu so với tần suất phản ứng của các hành động đưa lưỡi ra ngoài yếu khi môi hoặc miệng được làm mẫu thì nhận được 1 điểm. Các so sánh tương tự được thực hiện cho mỗi loại hành động đưa lưỡi ra ngoài và cho mỗi phần của khoảng thời gian phản ứng. Chỉ số 2 nghiêm ngặt hơn vì cho phép ít biến động hơn; chỉ sử dụng tổng điểm, trong khi Chỉ số 3 sử dụng các tần suất thực tế, điều này cũng giới thiệu các thiên lệch làm cho nó ít hữu dụng hơn. Chỉ số 1 tuân theo thiết kế của nghiên cứu và cũng rất nhạy cảm với những gì tôi đã quan sát trong các nghiên cứu cả trước và sau rằng tổ chức tạm thời của các phản ứng của trẻ em là quan trọng (Heimann và cộng sự, 1989; Heimann & Tjus, 2019). Do đó, những phát hiện được báo cáo ở đây cũng như trước đó trong một vài chương được dựa trên Chỉ số 1 (ví dụ, Heimann, 1991, 2001, 2002).

Phân tích tương quan đã tiết lộ một phát hiện quan trọng ở mỗi độ tuổi (xem Hình 5.1). Đối với nhóm trẻ em nhỏ tuổi nhất, những trẻ được quan sát ở độ tuổi 2–3 ngày, việc bắt chước mở miệng có liên quan đến tiểu thang Nhạy cảm cảm giác (r = 0.41; p < 0.05; n = 24). Đây cũng là phát hiện khiến tôi cảm thấy bức xúc vì trong không có ấn phẩm nào mà tôi đã trình bày dữ liệu về tính khí và sự bắt chước, kết quả này được đề cập. Tại sao tôi lại mù quáng trước kết quả này, hoặc tại sao tôi không tin vào dữ liệu của chính mình? Thật khó để nói. Có lẽ một nhà phân tích có thể cung cấp một câu trả lời. Câu trả lời mà tôi giữ vững là thực tế là sự tương quan này, vì một lý do nào đó, được liệt kê chỉ gần như có ý nghĩa (p < 0.10) trong luận văn của tôi. Đây là một sai lầm vì giá trị quan trọng cho p < 0.05 là 0.404. Thêm vào đó, một xu hướng đã được quan sát cho tiểu thang Điều độ và sự bắt chước chu sinh (r = 0.35; p < 0.10; n = 24).

Hình 5.1 Các mối liên hệ giữa việc bắt chước khuôn mặt và tính khí được đo bằng Bảng câu hỏi Hành vi Trẻ em như quan sát trong hai mẫu riêng biệt. Các hệ số tương quan đề cập đến tổng điểm của việc bắt chước, trừ khi có chỉ định khác (TP là thè lưỡi, MO là mở miệng). Các đường liền chỉ ra p < 0.05 và các đường chấm chỉ ra p < 0.10.

Đối với quan sát 3 tuần và 3 tháng, mối quan hệ giữa thang đo Trầm/Năng động và sự bắt chước đã được phát hiện: đối với sự bắt chước tổng thể ở 3 tuần (r = 0.38; p < 0.05; n = 30) và đối với sự bắt chước thè lưỡi ở 3 tháng tuổi (r = 0.41; p < 0.05; n = 30). Một mối liên hệ gần như có ý nghĩa được ghi nhận cho thang đo Điều độ và sự bắt chước thè lưỡi (r = 0.38; p < 0.10; n = 26; giá trị tới hạn² = 0.388).

Dựa trên một gợi ý của Field (1982), tôi đã xây dựng một giả thuyết về mối quan hệ dự kiến giữa tính khí và việc bắt chước trong đề xuất nghiên cứu của mình trước khi thu thập bất kỳ dữ liệu nào. Cụ thể, giả thuyết cho rằng cả hoạt động và sự chú ý được đo bằng BBQ sẽ có liên quan đến việc bắt chước. Kỳ vọng đầu tiên, tập trung vào hoạt động, được hỗ trợ bởi dữ liệu. Thang đo Năng động/ Trầm có liên quan đến việc bắt chước cả ở 3 ngày và 3 tháng. Tuy nhiên, đối với sự chú ý, chúng tôi không phát hiện được sự liên kết đáng kể nào. Ngay cả khi mối quan hệ giữa Sự điều độ và Nhạy cảm cảm giác không phải là một phần của các giả thuyết đã được hình thành trước, tôi cho rằng đáng lưu ý rằng cả hai thang đo này đều thể hiện liên quan đến việc bắt chước ở các trẻ mới sinh (tuổi trung bình, 67 giờ). Một khía cạnh cần nhớ là tổng cộng 54 mối tương quan đã được tính toán trên 3 nhóm tuổi, trong đó 6 mối tương quan có ý nghĩa hoặc gần đạt ý nghĩa, điều này tương đương với những gì có thể đã xảy ra do ngẫu nhiên. Mặt khác, một nửa trong số những mối liên kết này liên quan đến mức độ năng động như đã được dự đoán bởi giả thuyết đã được nêu trước. Do đó, ít nhất là một phần, những phát hiện từ mẫu đầu tiên này hỗ trợ giả thuyết của Field (1982) rằng các yếu tố tính khí ảnh hưởng đến việc bắt chước mà chúng tôi quan sát ngay cả trong giai đoạn sơ sinh.

Bắt chước sớm và tính khí: Mẫu 2

Nghiên cứu thứ hai tập trung vào mối quan hệ giữa tính khí và việc bắt chước ở 3 tháng tuổi, và mối quan hệ đã được quan sát trước đó giữa Trầm/Năng động và việc bắt chước gần như được lặp lại (r = 0,33; p = 0,10; n = 25). Ngoài ra, chúng tôi bây giờ, lần đầu tiên, đã thu được một mối liên kết giữa việc bắt chước và sự chú ý như đã một lần giả thuyết trước đó. Mối tương quan giữa việc bắt chước tổng thể và tiểu thang đo Sự chú ý là dương tính và tương đối mạnh (r = 0,52; p < 0,01; n = 25). Cuối cùng, một mối quan hệ tiêu cực không mong đợi đã được quan sát giữa mức Điều độ và việc bắt chước mở miệng (r = -0,41; p < 0,05; n = 25).

Những phát hiện này một lần nữa hỗ trợ cho ý tưởng rằng tính khí ảnh hưởng đến phản ứng bắt chước rất sớm ở trẻ nhỏ. Trong cả hai mẫu, chúng tôi phát hiện rằng mức độ năng động có liên quan đến việc bắt chước. Thêm vào đó, mẫu thứ hai cung cấp bằng chứng cho sự chú ý đóng vai trò cho việc bắt chước xảy ra, trong cả hai trường hợp đều là những mối quan hệ rất được mong đợi. Thật khó hiểu về mối tương quan tiêu cực giữa việc bắt chước mở miệng và sự Điều độ vì các yếu tố tạo nên thang đo này liên quan đến thói quen ngủ và ăn của trẻ. Nhưng rõ ràng, nhìn lại, cả hai nghiên cứu đều gặp phải vấn đề về kích thước mẫu tương đối nhỏ.

Bắt chước khuôn mặt và tính khí từ trẻ nhỏ đến 3 tuổi

Phần này dựa trên cùng một nghiên cứu đã được trình bày trước đó trong Chương 4: một nghiên cứu theo chiều dọc theo dõi sự phát triển của sự bắt chước tức thì, trì hoãn và bắt chước khuôn mặt ở một nhóm trẻ em, từ khi chúng 9 tháng tuổi cho đến khi chúng được 3 tuổi. Những điều chưa được đề cập trước đó là nghiên cứu này cũng bao gồm các đo lường về tính khí ở ba lần quan sát một cách, ở tháng thứ 9, 20 và 38, các biện pháp này là cơ sở cho phần trình bày ở đây. Mẫu nghiên cứu bao gồm cùng 32 trẻ em (50/50% bé trai và bé gái; xem Bảng 4.4 Chương 4 để biết chi tiết). Những phát hiện này đã được trình bày trước đó trong một bản thảo chưa công bố chung cũng được đưa vào luận văn của Swerlander (2001)³.

Đối với quan sát đầu tiên, khi trẻ được 9 tháng tuổi, chúng tôi đã sử dụng cùng một thang đo như trong phần trước, BBQ (xem Bảng 5.1), trong khi ở 20 và 38 tháng, công cụ EASI, Cảm xúc, Năng động, Tính xã hội, Tính bốc đồng (Emotionality, Activity, Sociability, Impulsivity ), được phát triển bởi Buss và Plomin (1984), đã được sử dụng. EASI bao gồm một phạm vi tuổi rộng hơn so với BBQ, và các mô tả hành vi thì tổng quát hơn. Phiên bản Thụy Điển đã được Hagekull và Bohlin (1998) dịch và bao gồm năm tiểu thang: Sự nhút nhát mô tả hành vi rút lui của trẻ với những người quen hoặc người lạ, Tính xã hội mô tả xu hướng của trẻ thích ở bên người khác hơn là một mình, Năng động mô tả nhịp điệu và sức lực trong chuyển động của trẻ, Tính cảm xúc ghi lại các hành vi căng thẳng chung cho thấy tính cảm xúc tiêu cực, và Tính bốc đồng mô tả sự kiên trì/không kiên trì trong các hoạt động khác nhau (Hagekull, 1994). Mỗi mục được đánh giá trên thang điểm từ 1 (không chút nào đặc trưng cho con tôi) đến 5 (rất đặc trưng), và một điểm trung bình cho các mục trong mỗi tiểu thang được tính toán. Dựa trên một nghiên cứu Thụy Điển về trẻ 3–5 tuổi và 8 tuổi, độ tin cậy của EASI được tìm thấy có mức độ từ chấp nhận được đến rất tốt (Broberg, 1995). Các giá trị tính hợp quy, đo bằng sự đồng thuận giữa các thông tin viên khác nhau, dao động từ 0.41 đến 0.59 cho các tiểu thang khác nhau trong nhóm trẻ nhỏ. Hỗ trợ cho tính hợp quy của EASI ở Thụy Điển cũng được tìm thấy trong một nghiên cứu về trẻ 28–51 tháng (Hagekull & Bohlin, 1998).

Bảng 5.3 Các mối liên hệ thu được giữa các chiều hướng bắt chước và các thang đo tính khí khi trẻ em được 9, 20 và 30 tháng tuổi

IM bắt chước ngay lập tức, DI bắt chước trì hoãn, TP thè lưỡi, MO mở miệng

^ap < 0.05

Bảng 5.3 cho thấy các mối tương quan đạt được cho các loại bắt chước khác nhau đã được đưa vào. Đối với việc bắt chước ngay lập tức, không có sự liên kết đáng kể nào với tính khí ở bất kỳ độ tuổi nào. Trên thực tế, hầu hết các mối tương quan đều dao động quanh số không, và đa số (11 trên 16) là tiêu cực. Kết quả đối với việc bắt chước trì hoãn thì có sự khác biệt nhẹ. Ở 9 tháng, chúng tôi quan sát thấy một mối tương quan dương và có ý nghĩa với phần tiểu thang BBQ sự Chú ý (rs = 0.42), cho thấy những trẻ em chú ý hơn có trí nhớ tốt hơn như được chỉ ra bởi số lượng nhiệm vụ mà chúng nhớ. Ngoài ra, phân tích ở 20 tháng tiết lộ một sự liên kết tiêu cực có ý nghĩa giữa việc bắt chước trì hoãn và tiểu thang EASI tính Cảm xúc (rs = -0.48). Điều này ngụ ý rằng những trẻ em có điểm số trí nhớ tốt hơn trong trắc nghiệm được đánh giá là ít bị căng thẳng hơn từ cha mẹ của chúng. Đối với sự tương ứng giữa việc bắt chước khuôn mặt và các biến số tính cách, phân tích đã hiển thị các mối tương quan tiêu cực có ý nghĩa giữa việc mở miệng và cả tiểu thang tính Xã hội (rs = -0.53) và tiểu thang Năng động (rs = -0.53) ở 20 tháng. Điều này có nghĩa là những trẻ em tái tạo việc mở miệng được đánh giá là ít hòa đồng hơn và ít năng động hơn. Ở 38 tháng, không có mối quan hệ nào đáng kể giữa bất kỳ loại bắt chước nào và tính khí, và đối với việc bắt chước ngay lập tức và việc thè lưỡi, chúng tôi không tìm thấy sự liên kết đáng kể nào ở bất kỳ độ tuổi nào trong ba độ tuổi được đưa vào.

Cũng đáng lưu ý rằng chỉ có 4 trong số 64 mối tương quan được tính toán đạt được ý nghĩa thống kê, điều này khoảng bằng những gì có thể kỳ vọng từ sự tình cờ. Điều này có nghĩa là các quan sát nên được bỏ qua không? Có thể câu trả lời là không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa khuynh hướng của trẻ em trong việc bắt chước và tính khí của chúng trong những năm đầu đời. Có lẽ sự thiếu vắng tương đối các nghiên cứu được công bố cho thấy những mối quan hệ như vậy là một chỉ dấu cho thực tế này. Mặt khác, vẫn là sự thật rằng ít nỗ lực thực nghiệm đã được thực hiện để liên kết tính khí với việc bắt chước ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ.

Sự bắt chước khuôn mặt, như được sử dụng ở đây, chỉ dựa vào hai cử chỉ, là mở miệng và thè lưỡi, những cử chỉ giống như thường được sử dụng trong các nghiên cứu về sự bắt chước ở trẻ sơ sinh, nhưng chúng ta có thể chắc chắn rằng chúng đại diện cho cùng một kích thích đối với một đứa trẻ 9 tháng hay 3 tuổi như đã là với trẻ mới sinh không? Nếu, chẳng hạn, chúng ta quyết định không chỉ xem chúng như những hành vi mà còn là những thành phần biểu cảm trong giao tiếp giữa cha mẹ và con cái, thì ý nghĩa của chúng có thể rất khác biệt đối với một đứa trẻ 9 tháng tuổi so với một đứa trẻ mới sinh. Khi đứa trẻ lớn lên, chức năng của sự bắt chước thay đổi và sự bắt chước của trẻ em sẽ trở thành một chiến lược có ý thức hơn. Nhận thức của trẻ về hành vi xã hội được chấp nhận ngày càng tăng, và việc đánh giá xã hội về hành động mẫu sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Vậy, chẳng hạn, những hành động thè lưỡi và mở miệng có ý nghĩa gì đối với một đứa trẻ từ 2 đến 3 tuổi? Điều này có thể được minh họa qua phản ứng lời nói của một cậu bé 38 tháng tuổi trong nghiên cứu của chúng tôi, người từ chối thè lưỡi hoặc mở miệng vì “mẹ nói rằng con không nên làm điều đó.” Nói cách khác, một mối liên hệ trực tiếp giữa sự bắt chước khuôn mặt ở giai đoạn sơ sinh và giai đoạn phát triển sau này có thể không được mong đợi.

Sự bắt chước khuôn mặt có thể liên quan nhiều hơn đến sự phát triển xã hội, đến cách mà trẻ xử lý các mối quan hệ, có thể thậm chí đến hành vi tiền xã hội. Ngay cả khi sự bắt chước sơ sinh trong giai đoạn chu sinh không liên quan đến tính khí, một số một liên kết đã được tìm thấy giữa sự bắt chước sau này trong giai đoạn sơ sinh và tính khí. Mức năng lượng của trẻ khi 3 tháng tuổi, như được chỉ ra bởi thang đo BBQ về Trầm/Năng động, có mối tương quan tích cực với sự bắt chước vào cuối giai đoạn sơ sinh khi trẻ 3 tuần tuổi. Một khía cạnh liên quan có thể đã ảnh hưởng đến các phát hiện đó là chúng tôi đã do dự khi gộp mở miệng và thè lưỡi thành phép đo duy nhất về sự bắt chước khuôn mặt khi khám phá tác động của tính khí. Vào thời điểm đó, chúng tôi đã lập luận rằng các kết quả khác nhau cho thè lưỡi và mở miệng trong giai đoạn sơ sinh (ví dụ, Heimann và cộng sự, 1989) đã tạo động lực để chúng được xử lý độc lập, một lập luận có thể hiểu được, nhưng nó cũng có thể hạn chế việc giải thích các phát hiện.

Một Sự Cố Gắng Để Kết Nối Tất Cả Lại Với Nhau

Một vài mối tương quan được quan sát thấy giữa sự bắt chước và tính khí từ 9 đến 38 tháng tuổi thật đáng ngạc nhiên. Chúng không phù hợp với sự ổn định được quan sát thấy trong việc bắt chước (xem Chương 4) hoặc mối liên hệ được quan sát thấy giữa sự bắt chước và tính khí ở giai đoạn đầu đời. Điều này cũng đáng ngạc nhiên khi xét đến những phát hiện gần đây cho thấy gen ảnh hưởng đến sự bắt chước được quan sát thấy (Fenstermacher & Saudino, 2016), rằng tính khí sớm có thể đóng vai trò là tiền thân của sự phát triển vốn từ vựng (Davison và cộng sự, 2019), rằng “sự bắt chước trung thành” có liên quan đến xúc cảm tiêu cực ở trẻ 2 tuổi (Yu & Kushnir, 2020), và cuối cùng là tính khí dễ bắt chước được quan sát thấy ở trẻ sơ sinh kết hợp với sự nhạy cảm thấp của cha mẹ có liên quan đến điểm số bệnh lý tâm thần ở tuổi 15 (Beaver và cộng sự, 2015). Vậy làm thế nào để chúng ta giải thích được sự thiếu hụt kết quả đáng kể trong dữ liệu của mình? Một câu trả lời khả dĩ có thể là đơn giản là không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa xu hướng bắt chước của trẻ em và tính khí của chúng trong thời thơ ấu, và một số mối liên hệ đáng kể mà chúng tôi tìm thấy chỉ là do ngẫu nhiên. Một lập luận trái ngược với các nghiên cứu vừa đề cập, cho thấy mối quan hệ thực sự tồn tại. Một câu trả lời khả dĩ hơn dựa trên hai hạn chế nghiêm trọng trong bài báo của chúng tôi: việc sử dụng các công cụ khác nhau và sức đo. Việc chúng tôi sử dụng BBQ lúc 9 tháng tuổi và EASI lúc 20 và 38 tháng tuổi gây ra sự không chắc chắn. Mặc dù cả hai đều là những công cụ đã được kiểm chứng, nhưng chúng không giống nhau về cách đo lường và khái niệm hóa các yếu tố tính khí khác nhau.

Hạn chế thứ hai, tập trung vào sức đo, có lẽ có nhiều khả năng đã tạo ra một tình huống khi chúng ta có thể đã bác bỏ các mối liên hệ thực sự có thể có giữa sự bắt chước và tính khí do quá ít người tham gia. Tất nhiên, theo một cách nào đó, điều này mang tính suy đoán vì nghiên cứu này mang tính chất thăm dò và không có giả thuyết cụ thể nào khi bắt đầu, nhưng thực tế vẫn là một số mối tương quan không đáng kể mà chúng tôi quan sát được có giá trị khoảng 0,30 trở lên, gần bằng mức độ đã được báo cáo là có ý nghĩa thống kê trong các nghiên cứu khác. Ví dụ, các mối tương quan đáng kể được Davison và cộng sự (2019) báo cáo có n là 148 là 0,30 và 0,33, trong khi Yu và Kushnir (2020) tìm thấy mối quan hệ đáng kể giữa sự bắt chước và cấu trúc tính khí, xúc cảm tiêu cực là -0,31 dựa trên n là 48. Nói cách khác, tình hình có thể đã khác nếu chúng tôi có thời gian và nguồn lực để tuyển dụng một mẫu lớn hơn và nếu chúng tôi sử dụng các giả thuyết được chỉ định trước.

Hôm nay, khi tôi viết điều này, là gần ba thập kỷ sau, thật khó để nhớ một lý do tại sao chúng tôi không dám đưa ra bất kỳ giả thuyết nào khi chúng tôi lập kế hoạch cho nghiên cứu. Ngay cả khi vào thời điểm đó có rất ít nghiên cứu tồn tại về bắt chước và tính khí, việc sử dụng nghiên cứu của McCall và cộng sự (1977) làm nguồn cảm hứng là hoàn toàn khả thi. Một khía cạnh của nghiên cứu của McCall là khám phá mối quan hệ giữa tính khí và việc bắt chước, ở các mô hình làm mẫu trực tiếp và qua truyền hình, ngay lập tức và sau đó trong một khoảng thời gian chơi. Các trẻ từ 18 đến 36 tháng tuổi, và các kết quả cho thấy, giống như trong nghiên cứu của chúng tôi, chỉ có một vài mối quan hệ đáng kể với tính khí. Điều thú vị ở đây là sự nhút nhát liên quan đến việc bắt chước. Những đứa trẻ ít nhút nhát hơn đã bắt chước nhiều hơn trong giai đoạn bắt chước ngay lập tức, và những đứa trẻ được đánh giá là chú ý tạo ra nhiều hành vi băt chước hơn trong khoảng thời gian chơi trễ. Các tương quan không đáng kể mà chúng tôi quan sát được cho thuộc tính phụ Nhút nhát ở 20 và 38 tháng đều là tiêu cực, cho thấy rằng những đứa trẻ ít nhút nhát hơn thì bắt chước nhiều hơn. Các tương quan này cùng với mối quan hệ đáng kể giữa sự chú ý và việc bắt chước trễ mà chúng tôi quan sát được ở 9 tháng tuổi phù hợp với những phát hiện của McCall và cộng sự (1977).

Các phát hiện về mối quan hệ thu được giữa sự bắt chước của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với tính khí là đáng tin cậy hơn. Ít nhất đây là cách tôi diễn giải dữ liệu, đặc biệt là các mối liên hệ giữa cả Trầm/Năng động và sự Chú ý với sự Bắt chước được quan sát ở 3 tuần tuổi và 3 tháng tuổi. Lý do chính là những mối liên hệ này đã được dự đoán bởi một giả thuyết có sẵn mà tôi đã xây dựng trong đề xuất luận án của mình (điều này xảy ra vào năm 1984, rất lâu trước khi có bất kỳ trang đăng ký trước một cách chính thức nào). Một mối quan hệ giữa sự chú ý và sự bắt chước sớm cũng đã được Field và cộng sự (1986) đề xuất.

Thang đo Trầm/Năng động trong BBQ được mô tả là phản ánh năng lượng mà trẻ em thể hiện. Hiểu rõ hơn về điều này được cung cấp thông qua việc nhìn vào mười mục tạo thành thang đo này (Hagekull, 1985). Mười mục này bao gồm các lĩnh vực như cho ăn (n = 1; phản ứng với thức ăn mới), thay tã, mặc quần áo, tắm (n = 4; ví dụ, một cảm giác mạnh mẽ khi được mặc hoặc thay tã), con người (n = 2; ví dụ, phản ứng với người lạ), và chơi (n = 3; ví dụ, mức độ mỉm cười trong khi chơi), những mục mà cũng có thể được nhìn nhận qua góc độ của Field (1982), người đã lập luận rằng có mối quan hệ giữa tính biểu đạt và sự bắt chước.

Tóm lại, có tồn tại mối liên hệ giữa sự bắt chước và tính khí, nhưng mối quan hệ chính xác phụ thuộc vào độ tuổi, động lực của trẻ và các miền bắt chước được chú trọng. Đối với sự bắt chước mặt trong giai đoạn sơ sinh cũng như trong quý đầu tiên của năm đầu tiên, dữ liệu cho thấy rằng các phản ứng bắt chước mà chúng ta có thể quan sát được phần nào bị ảnh hưởng bởi mức độ năng động và sự chú ý của trẻ. Đối với sự bắt chước vượt ra ngoài giai đoạn sớm ở trẻ nhỏ, các phát hiện không kết luận có thể do sức mạnh thấp và thiết kế khám phá của nghiên cứu. Tuy nhiên, điều thú vị là một số mẫu quan sát được phù hợp với cả các phát hiện trước đây và gần đây hơn, lập luận rằng sự chú ý cũng đóng vai trò trong giai đoạn đầu của trẻ nhỏ và trong giai đoạn đầu của trẻ mới biết đi.

¹TP mạnh = lưỡi thè ra ngoài phần môi với độ dài ít nhất bằng chiều rộng của môi; TP trung bình = lưỡi thè ra ngoài môi, nhưng không dài hơn khoảng cách bằng chiều rộng của môi; TP yếu hoặc nhỏ = có thể thấy rõ sự di chuyển về phía trước của lưỡi; lưỡi phải qua phần sau của môi; MO mạnh = môi tách rời rõ ràng và mạnh mẽ với nhau, với khoảng cách mở rộng hơn chiều rộng của môi; MO yếu hoặc nhỏ = sự tách rời rõ ràng của môi, mặc dù trạng thái cuối chưa bao giờ vượt quá chiều rộng của môi.

²https://www.statisticssolutions.com/free-resources/directory-of-statistical-analyses/pearsons- correlation-coefficient/table-of-critical-values-pearson-correlation/

³Swerlander và Heimann (2001), Mối quan hệ giữa sự bắt chước và tính khí trong thời thơ ấu, tài liệu chưa công bố. Đại học Gothenburg, Thụy Điển.