Thuốc hạ lipid máu

Statin

Cơ chế: ức chế HMG-CoA Reductase của quá trình tổng hợp cholesterol (mạnh nhất lúc 0-3am) => Chủ yếu giảm LDL

Phân nhóm:

• Tiềm lực thấp (t1/2 ngắn): Simvastatin, Lovastatin, Pravastatin, Fluvastatin => Dùng buổi tối
• Tiềm lực cao (t1/2 dài): Atorvastatin, Rosuvastatin => Dùng bất cứ lúc nào trong ngày, thường sau ăn chiều

Phân loại liệu pháp Statin:

• Cường độ cao (hạ LDL ≥50%):

+ Atorvastatin 40-80mg:

+ Rosuvastatin 20-40mg

• Cường độ TB (hạ LDL 30-50%)

+ Atorvastatin 10-20mg

+ Rosuvastatin 5-10mg

+ Các Statin khác

• Cường độ thấp (hạ LDL < 30%)

+ Pravastatin 10-20mg

+ Lovastatin 20mg

Bốn nhóm đối tượng hưởng lợi từ Statin (CĐ Statin) theo ATP-IV

1. 1. LS XVĐM: phòng ngừa thứ phát
      • ACS, tiền căn NMCT, SA, tiền căn PCI, CABG
      • Tiền căn PAD, tái tưới máu ĐM khác.
      • Tiền căn CVA, TIA
   2. LDL-C ≥190 mg/dl: phòng ngừa nguyên phát
   3. ĐTĐ 40-75t
   4. Nguy cơ biến cố tim mạch do XVĐM trong 10y ≥ 7.5% theo Pooled Cohort Equation

ADR:

• Độc gan: tăng Transaminase
• Ly giải cơ: tăng CPK
• Rối loạn tiêu hoá: đau bụng, chán ăn, khó tiêu, táo bón

CCĐ:

• Bệnh gan hoạt động
• Tăng Transaminase hoặc CPK không giải thích được
• Có thai hoặc cho con bú
• Dị ứng

Fibrate

Cơ chế: kích hoạt thụ thể PPARa trong tổng hợp enzym để oxy hoá acid béo => Giảm VLDL => Chủ yếu giảm TG

Gồm:

• • • Gemfibrozil
    • Fenofibrate

CĐ:

• Tăng TG
• Rối loạn b-lipoprotein máu

ADR

• Rối loạn tiêu hoá
• Tăng Transaminase hoặc ALP
• Bệnh cơ khi dùng cùng Statin: do ức chế cạnh tranh glucuronil hoá làm Statin ứ đọng trong máu

CCĐ:

• Suy gan, suy thận nặng
• Có thai
• Trẻ em

Resin gắn acid mật

Cơ chế: gắn với acid mật ở ruột rồi thải qua phân nên giảm LDL-C

Gồm: Cholestyramin, Colesevelam, Colestipol

CĐ:

• Tăng cholesterol máu GĐ dị hợp tử
• Tăng lipid máu hỗn hợp
• Giảm ngứa cho BN ứ mật

ADR

• Rối loạn tiêu hoá: táo bón, đầy bụng, khó tiêu
• Tăng TG do tăng tổng hợp cholesterol bù trừ kéo theo

Acid nicotinic (Niacin)

Cơ chế: ức chế huy động acid béo từ mô mỡ ngoại biên về gan => Giảm TG, LDL, chủ yếu tăng HDL (là thuốc hạ lipid duy nhất làm giảm Lp (a))

CĐ: Tất cả dạng tăng Lp máu (trừ dạng thiếu lipoprotein lipase)

ADR:

• Đỏ bừng và ngứa: do dãn mạch thông qua PG
• Độc gan: do chuyển hoá qua đường nicotinamid
• Rối loạn tiêu hoá
• Loét dạ dày
• Tăng acid uric máu
• Tăng ĐH
• Giảm thị lực

CCĐ

• Bệnh gan hoạt động
• Loét dạ dày
• Gout
• Có thai

Ezetimibe

Cơ chế: ức chế hấp thu phytosterol và cholesterol ở ruột do ức chế protein vận chuyển NPC1L1 => Giảm CM

CĐ:

• Tăng Sitosterol (Sterol thực vật)
• Phối hợp với Statin để trung hoà tác dụng tăng tái hấp thu cholesterol ở ruột của Statin

ADR

• Tiêu chảy
• Đau cơ
• Ho
• Tổn thương gan

Probucol

Cơ chế: chất chống oxy hoá => Bảo vệ LDL không bị oxy hoá => Giảm tái hẹp mạch vành sau can thiệp

CĐ: giảm u vàng cho BN giảm LDL-R và đột biến apo-B

ADR

• Giảm HDL
• Tiêu chảy
• Tăng Eosinophil
• QT kéo dài
• Phù mạch

CCĐ: điều trị tăng lipid máu đơn thuần (do làm giảm HDL)

Acid omega-3