KỸ THUẬT PHỤC HỒI CÁC VẤN ĐỀ TÂM LÝ (số 17)

1. ĐẠI CƯƠNG

– Kỹ thuật phục hồi các vấn đề tâm lý là liệu pháp giúp người bệnh hiểu rõ các vấn đề tâm lý của họ, xem xét các giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề và giúp người bệnh tự đưa ra sự lựa chọn tối ưu nhất. Các vấn đề tâm lý của người bệnh có thể là những khó khăn trong cuộc sống, trong tư duy, trong tình cảm, ứng xử, học tập, định hướng…liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần. Trọng tâm của phục hồi chức năng tâm lý là định hướng sự việc, nghĩa là chỉ nhắm vào giải quyết vấn đề, không cần quá đi sâu vào giải quyết bản chất nảy sinh ra các rối loạn.
– Kỹ thuật giúp tái tạo lại sức khỏe và khả năng làm việc cho người bệnh.
– Giúp người bệnh phục hồi và cải thiện về thể chất, cảm xúc, tinh thần để hòa nhập với xã hội.

2. CHỈ ĐỊNH

– Các rối loạn trầm cảm.
– Rối loạn lo âu.
– Các rối loạn ám ảnh, ám ảnh sợ xã hội, ám sợ đám đông.
– Rối loạn stress sau sang chấn.
– Khó khăn trong giao tiếp.
– Rối loạn giao tiếp ngôn ngữ ở người tự kỷ.
– Tâm thần phân liệt.
– Các bệnh lý tâm thần khác trong giai đoạn hồi phục.
– Sử dụng rượu, nghiện ma túy…
– Các bệnh lý cơ thể có liên quan đến tâm lý hành vi: Cao huyết áp, ung thư, lão khoa, các bệnh lý tổn thương não sau giai đoạn cấp như tai biến mạch não, viêm não…

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

– Người bệnh đang kích động, chống đối không tự nguyện tham gia,
– Người bệnh đang có bệnh lý cấp tính nội khoa chưa kiểm soát được.
– Giai đoạn cấp của các bệnh lý tâm thần.
– Sa sút trí tuệ hoặc chậm phát triển tâm thần nặng.

4. THẬN TRỌNG

– Người bệnh có các triệu chứng tâm thần còn dao động.

5. CHUẨN BỊ

5.1. Người thực hiện: 03 người
a) Nhân lực trực tiếp
– 01 Bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc bác sĩ phục hồi chức năng
– 01 Kỹ thuật viên phục hồi chức năng hoặc cán bộ tâm lý
b) Nhân lực hỗ trợ
– 01 Điều dưỡng được đào tạo chuyên khoa tâm thần hoặc kỹ thuật viên phục hồi chức năng.
5.2. Thuốc
– Không có
5.3. Vật tư
– Test tâm lý
– Các thang lượng giá về cảm xúc (thang đánh giá tâm trạng nhanh).
– Bảng kiểm để lượng giá hoạt động của người bệnh ….
5.4. Trang thiết bị
– Không có
5.5. Người bệnh
– Tập trung người bệnh giải thích cho người bệnh tin tưởng yên tâm.
– Người bệnh nắm được các bước tiến hành trong quá trình tham gia hoạt động.
– Người bệnh biết cách tự đánh giá mức độ thay đổi cảm xúc hành vi của bản thân.
– Tối đa 03 người.
5.6. Chuẩn bị hồ sơ bệnh án, phiếu chỉ định
– Hồ sơ bệnh án chuyên khoa: phiếu điều trị, kế hoạch Phục hồi chức năng.
– Sổ ghi chép của cán bộ hướng dẫn.
5.7. Thời gian thực hiện: 01 giờ
5.8. Địa điểm thực hiện kỹ thuật: Phòng trị liệu tâm lý.
5.9. Kiểm tra hồ sơ, phiếu chỉ định
– Người thực hiện tiếp nhận người bệnh, tiếp nhận phiếu chỉ định, kiểm tra đối chiếu phần thông tin hành chính trên phiếu chỉ định với thông tin cá nhân của người bệnh.
– Nhập tên, tuổi, địa chỉ, chẩn đoán … của người bệnh vào máy và vào sổ theo dõi.

6. TIẾN HÀNH QUY TRÌNH KỸ THUẬT

Bước 1: Xây dựng mối quan hệ trị liệu, đánh giá tâm trạng trước khi thực hiện.
– Chào hỏi, giới thiệu, tạo bầu không khí thân thiện, cung cấp thông tin cơ bản.
Bước 2: Thu thập thông tin và xác định rối loạn
– Người bệnh và người nhà cung cấp những thông tin và những khó khăn của mình, người thực hiện dùng các kỹ năng để thu thập thông tin và xác định rối loạn.
Bước 3: Lựa chọn giải pháp và kế hoạch trị liệu
– Người thực hiện đưa ra các giải pháp thực hiện và cùng người bệnh, người nhà người bệnh phân tích các điểm mạnh, điểm yếu của các giải pháp và xây dựng kế hoạch.
Bước 4: Triển khai thực hiện kế hoạch trị liệu
– Người bệnh hành động để giải quyết vấn đề (có thể đóng vai để hướng dẫn hoặc học cách tự giải quyết khó khăn)
Bước 5: Lượng giá
– Xác định kết quả đạt được trong buổi trị liệu và lên kế hoạch những việc cần phải thực hiện ở buổi sau.
– Động viên khuyến khích người bệnh trong và sau khi tham gia trị liệu
Bước 6: Theo dõi và kết thúc
– Theo dõi sự thực hiện bài tập về nhà sau mỗi buổi trị liệu
– Lên kế hoạch cho tương lai.
– Đánh giá tâm trạng nhanh sau mỗi buổi trị liệu.

7. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

– Theo dõi diễn biến tâm lý người bệnh trong quá trình tham gia trị liệu
– Theo dõi mức độ tập trung của người bệnh, sự phối hợp khi tham gia hoạt động

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trần Minh Đức (2012), Giáo trình tham vấn tâm lý.
2. Võ Văn Bản (2008), Thực hành điều trị tâm lý, Nhà xuất bản y học.
3. Phạm Toàn (2017), Tâm lý trị liệu, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh.